April 19, 2025

Ishimwe ry’abarokotse Jenoside b’i Karongi bamaze kubakirwa inzu zirenga 1800

Abarokotse Jenoside yakorewe Abatutsi bo mu Karere ka Karongi bashimira Leta y’u Rwanda ku ngamba zafashwe zo guhangana n’ingengabitekerezo ya Jenoside no kubafasha mu kubaka ubushobozi. Muri ibi bihe byo kwibuka ku nshuro ya 31 Jenoside yakorewe Abatutsi, Umuyobozi wa IBUKA mu Karere ka Karongi, Ngarambe Vedaste, yashimiye ubuyobozi bw’igihugu ku bikorwa byayo byo kubakira abarokotse, aho bamaze kubakirwa inzu 1850 ndetse no guhabwa inka 1000.

Ibi yabivuze ku Rwibutso rwa Gatwaro mu Murenge wa Bwishyura, ahabereye ibirori byo gutangiza icyumweru cy’icyumano n’iminsi 100 yo kwibuka. Icyo gikorwa cyibanda ku kwibuka abatutsi bishwe muri Jenoside, cyane ko aho hantu hubatse Urwibutso rwa Jenoside hahoze ari sitade, aho hateraniye abantu benshi baturutse mu Karere ka Rutsiro na Karongi, bamwe muri bo bakicwa n’Interahamwe.

Ngarambe yavuze ko kuba aho hantu habaye urwibutso ari ikimenyetso cy’uko urupfu rwa Jenoside rwatsinzwe, kandi abarokotse bakwiye kubona ibyishimo kuko Perezida Kagame yabijeje ko batazongera gukorerwa Jenoside. Yashimye ko mu myaka itatu ishize, abarokotse batishoboye bubakiwe inzu 1850, bahawe inka 1000 ndetse banatangiza imishinga 250.

Nubwo hari intambwe yatewe mu gufasha abarokotse, Ngarambe yavuze ko urugendo rugihari kuko hari abarokotse 359 bakeneye ubufasha mu kubakirwa. Guverineri w’Intara y’Iburengerazuba, Ntibitura Jean Bosco, yashimangiye ko gahunda yo kubabarura abarokotse Jenoside itarangiye, kandi ko kububakira bizakomeza, nubwo bitaba mu gihe kimwe.

Urwibutso rwa Gatwaro rushyinguwemo imibiri y’abatutsi barenga ibihumbi 15 bishwe muri Jenoside. Ibi byerekana ubukana bwa Jenoside yakorewe Abatutsi, ariko kandi ni ahantu hemewe gukomeza kwibuka no kwiyubaka mu rwego rwo kubungabunga amateka no guharanira ko bitazongera.