Ibiyobyabwenge ni ikibazo gikomeye cyagiye gihungabanya benshi mu byamamare, haba mu ruganda rw’imyidagaduro muri Amerika ndetse no hanze yayo. Abantu benshi bamamaye mu muziki, filime, no mu yindi myidagaduro basanzwe bafite imbogamizi zikomeye ziturutse ku ikoreshwa ry’ibiyobyabwenge, bigateza impfu ndetse n’ingaruka zikomeye mu buzima bwabo.
Urugero rw’abantu benshi bazwi bahitanywe n’ibiyobyabwenge barimo Michael Kenneth Williams, umukinnyi wa filime wamamaye muri Amerika, wapfuye mu 2021 azize gukoresha uruvange rw’ibiyobyabwenge birimo urumogi na ‘Fentanyl’, kimwe mu biyobyabwenge byangiza ubwonko n’umubiri. Indi nkuru ishobora gukurura agahinda ni iy’urupfu rwa Liam Payne, umuhanzi wamenyekanye mu itsinda rya ‘One Direction’, witabye Imana muri 2024. Isuzuma ryagaragaje ko yiyahuye nyuma yo kunywa ibiyobyabwenge mu kigero cya hejuru, birengeje ubushobozi bw’ubwonko bwe.
Mu Rwanda, naho hari amateka atari make yerekeye abahanzi n’abandi bazwi mu ruganda rw’imyidagaduro bagiye bagira ibibazo bitandukanye bijyanye n’ikoreshwa ry’ibiyobyabwenge. Urugero rwiza ni umuraperi Jay Polly, witabye Imana mu 2021 nyuma yo kunywa Methanol, cyateje ikibazo cy’umutima. Abandi nka Fireman, P-Fla, Gisa cy’Inganzo, na Generous 44 na bo basanzwe bafite amateka yo gukoresha ibiyobyabwenge, rimwe na rimwe bakajya gufungwa cyangwa bakajyanwa mu bigo ngororamuco.
Bitewe n’iperereza ryakozwe n’Ikigo Substance Abuse and Mental Health Services Administration, ubushakashatsi bwagaragaje ko abahanzi bo mu ruganda rw’imyidagaduro ari bo bari ku kigero cyo hejuru mu gukoresha ibiyobyabwenge. Raporo ya 2016 yagaragaje ko ibyamamare byagiye bipfa bitewe n’ibiyobyabwenge kuva mu 1970 kugeza mu 2015, kandi imibare yerekana ko imfu ziturutse ku biyobyabwenge mu Kinyejana cya 21 zikubye kabiri izari muri 10 mbere yaho.
Abanyamuziki, abakinnyi ba filime, ndetse n’abakinnyi ba siporo ni bo banywa ibiyobyabwenge cyane, aho abanyamuziki bagize 38.6% by’imfu ziturutse ku biyobyabwenge, abakinnyi ba filime bagira 23.2%, naho abakinnyi ba siporo bakaba bafite 15.5%. Iyi mibare yerekana ko imfu ziturutse ku biyobyabwenge mu ruganda rw’imyidagaduro zifite ubukana budasanzwe, bigatuma hagaragazwa ko ari ikibazo gikomeye gikwiye kwitabwaho byihutirwa.
Mu gusoza, ibiyobyabwenge byabaye ikibazo gikomeye mu buzima bw’abayobora imyidagaduro, kikaba kimaze kugera ku rwego rw’impfu z’abakomeye mu ruganda rw’imyidagaduro. Ibi byerekana ko hakenewe ingamba zihamye zo kurwanya ikoreshwa ry’ibiyobyabwenge, kugira ngo abahanzi n’abandi bamamaye babashe gukomeza kuba ingero nziza ku bantu benshi, badasubira mu ngeso mbi ziturutse ku biyobyabwenge.